Gold Price; भारतीय समाजात सोन्याला केवळ दागिन्यांचे माध्यम म्हणून नव्हे तर गुंतवणुकीचे महत्त्वपूर्ण साधन म्हणूनही पाहिले जाते. सोन्याचे दर हे जागतिक अर्थव्यवस्थेच्या चढ-उतारांवर अवलंबून असतात. यंदा सोन्याच्या दरात अभूतपूर्व वाढ पाहायला मिळत आहे. विशेषत: जळगाव सारख्या सुवर्णनगरीत सोन्याचे दर पहिल्यांदाच नव्वद हजारांच्या पार गेले आहेत, ज्यामुळे ग्राहकांमध्ये मोठ्या प्रमाणात चिंता निर्माण झाली आहे. या लेखात आपण सोन्याच्या दरवाढीची कारणे, विविध शहरांतील सोन्याचे दर आणि त्याचा सामान्य नागरिकांवर होणारा परिणाम यांचा आढावा घेणार आहोत.
सोन्याच्या दरवाढीची प्रमुख कारणे;
जागतिक आर्थिक धोरणे
अमेरिकेचे नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या सरकारने घेतलेल्या आर्थिक निर्णयांचा परिणाम जागतिक सोन्याच्या बाजारपेठेवर दिसून येत आहे. ट्रम्प सरकारने टेरीफ रेट सातत्याने वाढविल्यामुळे सोन्याच्या दरात मोठी वाढ झाल्याचे व्यापारी वर्गातून सांगितले जात आहे. या आर्थिक धोरणांमुळे सोन्याच्या आयातीवर मोठा परिणाम झाला आहे, ज्यामुळे देशांतर्गत बाजारात सोन्याचे दर झपाट्याने वाढत आहेत.
लग्नसराईचा हंगाम
भारतात, विशेषत: वसंत ऋतूत होणारी लग्नसराई सोन्याच्या मागणीत वाढ करते. सध्या चालू असलेल्या लग्नसराईच्या हंगामात सोन्याची मागणी वाढल्याने देखील दरवाढीला चालना मिळते आहे. परंपरेनुसार, भारतीय विवाहांमध्ये सोन्याचे दागिने महत्त्वाचे मानले जातात आणि त्यामुळे या काळात सोन्याची खरेदी मोठ्या प्रमाणात वाढते. या वाढत्या मागणीमुळे सोन्याचे दर आणखी वाढण्यास मदत होते.
जागतिक अस्थिरता
जागतिक राजकीय आणि आर्थिक अस्थिरतेच्या काळात सोने हे सुरक्षित गुंतवणुकीचे साधन मानले जाते. सध्याच्या अनिश्चित जागतिक परिस्थितीत गुंतवणूकदार सोन्याकडे वळत आहेत, ज्यामुळे त्याच्या मागणीत वाढ होत आहे. ही वाढती मागणी सोन्याच्या किमतीवर सकारात्मक दबाव निर्माण करते.
जळगावमधील सोन्याचे दर;
जळगाव हे महाराष्ट्रातील प्रमुख सुवर्णनगरी म्हणून ओळखले जाते. गेल्या चोवीस तासांत सोन्याच्या किंमतीत एक हजार रुपयांची वाढ झाल्याने सोन्याचे जीएसटीसह (GST) दर 90 हजार 200 रुपयांवर पोहोचले आहेत. ही वाढ लग्नसराईच्या हंगामात झाल्याने ग्राहकांचे बजेट कोलमडले आहे. व्यापाऱ्यांच्या मते, आगामी काळात सोन्याचे दर 95 हजारांच्या पार जाण्याची शक्यता आहे.
जळगावातील सोन्याच्या दरांचा विचार करता, 22 कॅरेट सोन्याचा दर सध्या 87,000 रुपये प्रति तोळा आहे, तर जीएसटीसह हा दर 90,200 रुपये प्रति तोळा झाला आहे. या वर्षाच्या सुरुवातीला अर्थतज्ज्ञांनी अंदाज व्यक्त केला होता की वर्षाखेरीस सोन्याचे दर 90 हजारांच्या पार जातील, परंतु अवघ्या मार्च महिन्यातच सोन्याने हा उच्चांक गाठला आहे, जे चिंताजनक बाब आहे.
विविध शहरांतील सोन्याचे दर;
विविध भारतीय शहरांमध्ये सोन्याच्या दरांमध्ये काही फरक आढळतो. 13 मार्च 2025 रोजीच्या आकडेवारीनुसार, विविध प्रमुख शहरांतील सोन्याचे दर खालीलप्रमाणे आहेत:
नागपूर
- 22 कॅरेट सोन्याचा भाव: 79,741 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- 24 कॅरेट सोन्याचा दर: 86,990 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
वाराणसी
- 22 कॅरेट सोन्याची किंमत: 79,768 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- 24 कॅरेट सोन्याची किंमत: 87,020 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
लखनौ
- 22 कॅरेट सोन्याची किंमत: 79,768 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- 24 कॅरेट सोन्याची किंमत: 87,020 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
जयपूर
- 22 कॅरेट सोन्याची किंमत: 79,732 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- 24 कॅरेट सोन्याची किंमत: 87,980 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
पाटणा
- 22 कॅरेट सोन्याची किंमत: 78,740 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- 24 कॅरेट सोन्याची किंमत: 86,950 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
पुणे
- 22 कॅरेट सोन्याची किंमत: 79,741 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- 24 कॅरेट सोन्याची किंमत: 86,990 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
या आकडेवारीवरून असे दिसते की सर्व प्रमुख शहरांमध्ये सोन्याचे दर जवळपास सारखेच आहेत, परंतु जळगावमध्ये सोन्याचे दर इतर शहरांच्या तुलनेत अधिक आहेत.
चांदीच्या दरातील बदल;
सोन्याप्रमाणेच चांदीच्या दरातही बदल होत आहेत. मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज (MCX) वर चांदीचा बेंचमार्क करार काल वाढीसह उघडला. 13 मार्च 2025 रोजी चांदीचा दर 992.9 रुपये प्रति 10 ग्रॅम होता.
विविध भारतीय शहरांमध्ये चांदीची किंमत खालीलप्रमाणे आहे:
- दिल्ली: 991.2 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- चेन्नई: 995.8 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- कोलकाता: 991.6 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- पाटणा: 992.4 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- लखनऊ: 993.2 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
- जयपूर: 992.8 रुपये प्रति 10 ग्रॅम
चांदीच्या दरांमध्ये सोन्याच्या तुलनेत कमी उलथापालथ दिसत असली तरी, तिच्या किंमतीतही सातत्याने वाढ होत आहे.
सोन्याच्या दरवाढीचा सामान्य नागरिकांवर परिणाम;
लग्नसराईतील खर्चात वाढ;
लग्नसराईच्या हंगामात सोन्याच्या दरात झालेली ही अभूतपूर्व वाढ सामान्य नागरिकांसाठी मोठे आव्हान बनली आहे. विवाहासाठी सोन्याचे दागिने खरेदी करणे ही भारतीय परंपरेचा भाग असल्याने, सोन्याचे वाढलेले दर लग्नाच्या खर्चात मोठी वाढ करत आहेत. या वाढीमुळे अनेक कुटुंबांचे बजेट कोलमडले आहे.
गुंतवणूकदारांसाठी संमिश्र प्रतिक्रिया;
सोन्याच्या वाढत्या दरांमुळे गुंतवणूकदारांमध्ये संमिश्र प्रतिक्रिया दिसत आहे. एका बाजूला, ज्यांनी आधीच सोन्यात गुंतवणूक केली आहे, त्यांना त्यांच्या गुंतवणुकीवर चांगला परतावा मिळत आहे. दुसऱ्या बाजूला, नवीन गुंतवणूकदार सोन्याच्या उच्च दरांमुळे गुंतवणूक करण्यास संकोच करत आहेत कारण त्यांना भविष्यात दर कमी होण्याची भीती वाटते.
सोन्याच्या खरेदीत घट
सोन्याचे वाढते दर पाहता, अनेक ग्राहक सोन्याची खरेदी पुढे ढकलत आहेत किंवा खरेदीचे प्रमाण कमी करत आहेत. लग्नकार्यासाठी अत्यावश्यक दागिने वगळता, इतर सोन्याची खरेदी कमी झाल्याचे दिसून येत आहे. या परिस्थितीमुळे सराफ व्यावसायिकांना देखील आर्थिक धक्का बसत आहे.
भविष्यातील सोन्याच्या दरांबाबत अंदाज;
व्यापारी आणि अर्थतज्ज्ञांच्या मते, डोनाल्ड ट्रम्प सरकारने टेरीफ रेट सातत्याने वाढविल्यामुळे आगामी काळात सोन्याचे दर 95 हजारांच्या पार जाण्याची शक्यता आहे. जागतिक आर्थिक धोरणे आणि अस्थिरता यांचा विचार करता, सोन्याचे दर उंचावत राहण्याची शक्यता अध