weather forecast; महाराष्ट्र राज्य सध्या प्रचंड उष्णतेच्या कचाट्यात सापडले आहे. राज्याच्या बहुतांश भागांमध्ये तापमानाचा पारा ४० अंश सेल्सिअसच्या पुढे धाव घेत असून, अनेक ठिकाणी उष्णतेचा उच्चांक नोंदवला जात आहे. हवामान विभागाने दिलेल्या विशेष तापमान अंदाजानुसार, नंदूरबार जिल्ह्यात आज सर्वाधिक ४५.४ अंश सेल्सिअस तापमान नोंदवले गेले आहे, जे राज्यातील सर्वाधिक आहे. त्याखालोखाल धुळे जिल्ह्यात ४५.३ अंश सेल्सिअस तापमान नोंदवले गेले आहे.
जळगाव आणि अकोला जिल्ह्यांतही उष्णतेचा प्रचंड प्रभाव जाणवत असून, या दोन्ही ठिकाणी तापमानाचा पारा ४३.७ अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचला आहे. राज्यातील हे तापमान सामान्य पातळीपेक्षा किती तरी अधिक असून, नागरिकांना असह्य उष्णतेचा सामना करावा लागत आहे. विशेषतः मध्यान्हानंतरच्या काळात उष्णतेचा दाह अधिकच वाढतो आणि नागरिकांना घराबाहेर पडणे कठीण होत आहे.
छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यातही तापमानाचा पारा ४२.५ अंशांवर स्थिरावला आहे, तर नाशिकमध्ये ४१.३ अंश, पुण्यात ४०.७ अंश आणि नागपूरमध्ये ४०.५ अंश सेल्सिअस तापमान नोंदवले गेले आहे. या प्रचंड उष्णतेमुळे शहरी भागांमध्ये रस्त्यांवरील वर्दळ कमी झाली असून, दुपारच्या वेळी बाजारपेठांमध्ये सुनसान वातावरण दिसून येत आहे.
विदर्भात अवकाळी पावसाचा इशारा
ज्या वेळी राज्याच्या इतर भागांत उष्णतेचा कहर सुरू आहे, त्याच वेळी विदर्भ विभागाला अवकाळी पावसाच्या स्वरूपात काहीसा दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे. हवामान विभागाने विदर्भातील अमरावती, यवतमाळ, वर्धा, नागपूर, चंद्रपूर, भंडारा, गोंदिया आणि गडचिरोली या जिल्ह्यांसाठी अवकाळी पावसाचा यलो अलर्ट जारी केला आहे. या भागात पुढील चार दिवसांमध्ये वादळी वाऱ्यासह अवकाळी पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे.
विशेषतः विदर्भातील जिल्ह्यांमध्ये तुरळक ठिकाणी विजांच्या कडकडाटासह वादळे आणि पावसासह ताशी ४० ते ५० किलोमीटर वेगाने वारे वाहण्याची शक्यता आहे. या अवकाळी पावसामुळे विदर्भातील नागरिकांना उष्णतेपासून थोडाफार दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे, मात्र शेतकऱ्यांसाठी हा पाऊस चिंतेचा विषय ठरू शकतो. कारण हंगामी पिकांवर या अवकाळी पावसाचा विपरीत परिणाम होऊ शकतो.
मराठवाड्यात दमट हवामानाचा इशारा
मराठवाड्यातील छत्रपती संभाजीनगर, जालना आणि बीड या जिल्ह्यांमध्ये उष्ण आणि दमट हवामानाचा इशारा देण्यात आला आहे. या भागातील तापमान ४० अंशांच्या पुढे असून, दमट हवामानामुळे उकाडा वाढण्याची शक्यता आहे. छत्रपती संभाजीनगरमध्ये तापमानाचा पारा ४२.५ अंशांपर्यंत पोहोचला असून, उष्ण आणि दमट हवामानामुळे नागरिकांना त्रास सहन करावा लागत आहे.
मराठवाड्यातील इतर जिल्ह्यांचे तापमानही वाढलेले आहे. परभणीमध्ये ४०.९ अंश, नांदेडमध्ये ४०.५ अंश, लातूरमध्ये ३९.० अंश आणि धाराशिवमध्ये ३९.८ अंश सेल्सियस तापमान नोंदवले गेले आहे. या भागात उष्णतेचा प्रभाव वाढू शकतो, विशेषतः दमट हवामानामुळे उकाड्याची समस्या अधिक तीव्र होऊ शकते.
हवामान विभागाचा विशेष अंदाज
हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, कोकण, मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यात तापमान सामान्यहून अधिक नोंदवण्यात आले आहे. विशेष म्हणजे किमान तापमानही प्रचंड वाढल्यामुळे नागरिकांना सकाळी साधारण ९ वाजल्यापासूनच उन्हाचा चटका बसू लागला आहे. सकाळी आणि संध्याकाळीही तापमान कमी न झाल्याने नागरिकांना दिवसभर उष्णतेशी सामना करावा लागत आहे.
विदर्भात पुढील तीन दिवसांत अवकाळी पाऊस होणार असल्याने उष्णतेपासून काहीसा दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे. मात्र, हा पाऊस फक्त विदर्भापुरताच मर्यादित राहणार असून, राज्याच्या इतर भागांत उष्णतेचा प्रकोप कायम राहण्याची शक्यता आहे.
विभागनिहाय तापमान
हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, महाराष्ट्रातील विविध विभागांमध्ये खालीलप्रमाणे तापमान नोंदवले गेले आहे:
विदर्भ विभाग:
- नागपूर: ४०.५ अंश सेल्सिअस
- वर्धा: ४१.० अंश सेल्सिअस
- चंद्रपूर: ४२.२ अंश सेल्सिअस
- गडचिरोली: ४०.२ अंश सेल्सिअस
- गोंदिया: ३८.६ अंश सेल्सिअस
- अमरावती: ४२.० अंश सेल्सिअस
- अकोला: ४३.७ अंश सेल्सिअस
- बुलढाणा: ३९.६ अंश सेल्सिअस
- वाशिम: ४१.४ अंश सेल्सिअस
- यवतमाळ: ४१.४ अंश सेल्सिअस
मध्य महाराष्ट्र विभाग:
- पुणे: ४०.७ अंश सेल्सिअस
- सातारा: ३९.७ अंश सेल्सिअस
- सांगली: ३७.९ अंश सेल्सिअस
- कोल्हापूर: ३७.८ अंश सेल्सिअस
- सोलापूर: ४०.१ अंश सेल्सिअस
- नाशिक: ४१.३ अंश सेल्सिअस
- जळगाव: ४३.७ अंश सेल्सिअस
- धुळे: ४५.३ अंश सेल्सिअस
- नंदुरबार: ४५.४ अंश सेल्सिअस
कोकण विभाग:
- रायगड: ३५.२ अंश सेल्सिअस
- रत्नागिरी: ३५.६ अंश सेल्सिअस
- सिंधुदुर्ग: ३७.८ अंश सेल्सिअस
- ठाणे: ३८.० अंश सेल्सिअस
- पालघर: ३६.२ अंश सेल्सिअस
- मुंबई उपनगर: ३३.७ अंश सेल्सिअस
- मुंबई शहर: ३३.९ अंश सेल्सिअस
मराठवाडा विभाग:
- परभणी: ४०.९ अंश सेल्सिअस
- नांदेड: ४०.५ अंश सेल्सिअस
- लातूर: ३९.० अंश सेल्सिअस
- धाराशिव: ३९.८ अंश सेल्सिअस
- छत्रपती संभाजीनगर: ४२.५ अंश सेल्सिअस
उष्णतेपासून बचावाच्या उपाययोजना
प्रचंड उष्णतेच्या या काळात नागरिकांनी काही सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे. विशेषतः दुपारच्या वेळी बाहेर पडणे टाळावे आणि घराबाहेर पडणे आवश्यक असल्यास छत्री, टोपी, सनग्लासेस वापरावेत. तसेच भरपूर पाणी पिणे, सावलीत राहणे आणि उघड्यावर काम करणे टाळावे.
उष्णतेमुळे अस्वस्थता, डोकेदुखी, चक्कर येणे, अतिसार, पोटात वेदना अशी लक्षणे दिसत असल्यास ताबडतोब वैद्यकीय मदत घ्यावी. विशेषतः वृद्ध, लहान मुले आणि गर्भवती महिलांनी उष्णतेपासून विशेष काळजी घ्यावी. उन्हामुळे होणाऱ्या आजारांपासून बचाव करण्यासाठी आरोग्य विभागाने नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन केले आहे.
विद्यार्थ्यांवर उष्णतेचा परिणाम
महाराष्ट्रात सध्या परीक्षा काळ सुरू असताना, उष्णतेमुळे विद्यार्थ्यांनाही त्रास सहन करावा लागत आहे. अनेक शाळा-महाविद्यालयांमध्ये उष्णतेमुळे परीक्षा वेळ बदलण्यात आला आहे. सकाळी लवकर किंवा दुपारी उशिरा परीक्षा घेण्याचा निर्णय शैक्षणिक संस्थांनी घेतला आहे.
अनेक जिल्ह्यांत शाळांची वेळही बदलण्यात आली असून, उष्णतेमुळे विद्यार्थ्यांच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ नये यासाठी विशेष काळजी घेतली जात आहे. शैक्षणिक संस्थांमध्ये पिण्याच्या पाण्याची व्यवस्था, वर्गखोल्यांमध्ये पंखे, सुट्टीच्या वेळात सावलीची व्यवस्था अशा उपाययोजना केल्या जात आहेत.
महाराष्ट्र राज्य सध्या उष्णतेच्या कहरातून जात असताना, फक्त विदर्भ विभागात अवकाळी पावसामुळे काहीसा दिलासा मिळण्याची शक्यता आहे. नंदूरबार, धुळे, जळगाव, अकोला यासारख्या जिल्ह्यांत तापमानाचा पारा ४५ अंशांच्या जवळपास पोहोचला आहे, तर बहुतांश ठिकाणी ४० अंशांच्या वर पारा स्थिरावला आहे.
हवामान विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार, पुढील काही दिवस राज्यातील उष्णता कायम राहणार असून, नागरिकांनी योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे. विशेषतः विदर्भातील शेतकऱ्यांनी अवकाळी पावसाची काळजी घ्यावी आणि आपल्या पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी आवश्यक ती उपाययोजना करावी. तसेच मराठवाड्यातील छत्रपती संभाजीनगर, जालना आणि बीड या जिल्ह्यांतील नागरिकांनी उष्ण आणि दमट हवामानामुळे होणाऱ्या उकाड्यापासून स्वतःचे रक्षण करावे