Ladaki bahin hafta; महाराष्ट्र राज्यात माजी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी सुरू केलेली ‘लाडकी बहीण योजना’ ही राज्यातील महिलांसाठी एक महत्त्वपूर्ण योजना ठरली आहे. या योजनेंतर्गत राज्यातील पात्र महिलांना दर महिन्याला १,५०० रुपये आर्थिक मदत म्हणून मिळत आहे. मात्र निवडणुकीच्या प्रचारादरम्यान महायुतीने या रक्कमेत वाढ करून ती २,१०० रुपये करण्याचे आश्वासन दिले होते. निवडणुकीनंतर सत्तेत आलेल्या महायुती सरकारकडून अद्याप या आश्वासनाची पूर्तता झालेली नाही. या परिस्थितीमुळे राज्यातील लाखो महिला आता प्रश्न विचारत आहेत – “लाडकी बहीण योजनेंतर्गत २,१०० रुपये कधी मिळणार?” या प्रश्नासह योजनेची सद्यःस्थिती, पात्रता निकष, आवश्यक कागदपत्रे आणि सरकारची भूमिका याबाबत सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
लाडकी बहीण योजना: एक दृष्टिक्षेप
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र सरकारने राज्यातील महिलांच्या आर्थिक सबलीकरणासाठी सुरू केलेली एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. ज्या कुटुंबांचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी आहे, अशा कुटुंबातील महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येतो. गेल्या वर्षी जुलै महिन्यापासून या योजनेची अंमलबजावणी सुरू झाली आणि आतापर्यंत एकूण ९ हप्ते लाभार्थी महिलांच्या बँक खात्यांमध्ये जमा करण्यात आले आहेत.
या योजनेमुळे अनेक महिलांना आर्थिक मदत मिळत असली तरी, दुसरीकडे राज्य सरकारच्या तिजोरीवर याचा मोठा बोजा पडत असल्याच्या बातम्या देखील समोर आल्या आहेत. याच कारणामुळे २,१०० रुपयांच्या वाढीव रकमेच्या अंमलबजावणीत विलंब होत असल्याचे चित्र आहे.
निवडणुकीतील आश्वासन आणि वास्तव
विधानसभा निवडणुकीच्या प्रचारादरम्यान महायुतीने स्पष्ट आश्वासन दिले होते की, ते सत्तेत आल्यानंतर लाडकी बहीण योजनेंतर्गत मिळणारी रक्कम १,५०० रुपयांवरून २,१०० रुपये करतील. या आश्वासनावर विश्वास ठेवून राज्यातील अनेक महिलांनी महायुतीला मतदान केले. निवडणुकीनंतर महायुतीला स्पष्ट बहुमत मिळाले आणि सरकारही स्थापन झाले, परंतु अद्यापही वाढीव रकमेबाबत कोणतीही अधिकृत घोषणा करण्यात आलेली नाही.
अर्थसंकल्पीय अधिवेशनात याबाबत काहीतरी घोषणा होईल अशी अपेक्षा होती. महायुतीच्या काही मंत्र्यांनी देखील तसे संकेत दिले होते. परंतु अधिवेशन संपत आले तरीही या संदर्भात कोणतीही ठोस घोषणा झालेली नाही. यामुळे लाभार्थी महिलांमध्ये नाराजी पसरली आहे आणि त्या आता २,१०० रुपये कधीपासून मिळणार याचा सवाल उपस्थित करत आहेत.
अर्थमंत्री अजित पवार यांची भूमिका
या संपूर्ण प्रकरणावर राज्याचे अर्थमंत्री अजित पवार यांनी स्पष्टीकरण दिले आहे. त्यांनी म्हटले आहे की, “लाडक्या बहिणीला २,१०० रुपये देण्यास आम्ही नाही म्हटलेले नाही. परंतु आर्थिक परिस्थिती पाहून आम्ही याबाबत निर्णय घेऊ. सर्व प्रकारची सोंगे करता येतात, परंतु पैशांचे सोंग करता येत नाही. आमची आर्थिक परिस्थिती सुधारली की आम्ही २,१०० रुपये नक्की देऊ.”
अर्थमंत्र्यांच्या या विधानावरून असे दिसते की, राज्याची आर्थिक स्थिती हा वाढीव रक्कम देण्यातील प्रमुख अडथळा आहे. सरकारला आर्थिक कोंडीतून मार्ग काढावा लागेल आणि मगच वाढीव रकमेची अंमलबजावणी होऊ शकेल. याचा अर्थ असा की, लाभार्थी महिलांना अद्याप काही काळ प्रतीक्षा करावी लागणार आहे.
लाडकी बहीण योजनेचे पात्रता
लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलेला काही निकषांची पूर्तता करावी लागते. हे निकष पुढीलप्रमाणे आहेत:
- अर्जदार महिला महाराष्ट्र राज्याची रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- अर्जदार महिलेचे वय १८ ते ६० वर्षांदरम्यान असावे.
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- अर्जदार महिलेकडे आधार कार्ड आणि बँक खाते असणे आवश्यक आहे.
- अर्जदार महिला इतर कोणत्याही सरकारी पेन्शन योजनेची लाभार्थी नसावी.
या निकषांची पूर्तता करणाऱ्या महिलांना योजनेचा लाभ घेता येतो. महिलेने अर्ज केल्यानंतर त्याची पडताळणी केली जाते आणि पात्र ठरल्यास तिच्या बँक खात्यात दर महिन्याला रक्कम जमा केली जाते.
आवश्यक कागदपत्रे
लाडकी बहीण योजनेसाठी अर्ज करताना पुढील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधार कार्ड
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- उत्पन्नाचा दाखला
- बँक खात्याचे विवरण
- महिलेचा पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- मोबाईल नंबर
ही सर्व कागदपत्रे अर्जासोबत सादर करणे आवश्यक आहे. त्यामुळे अर्जाची प्रक्रिया सुरळीतपणे पूर्ण होऊ शकते आणि महिलेला योजनेचा लाभ मिळू शकतो.
अर्ज प्रक्रिया
लाडकी बहीण योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- महिलेने योजनेच्या अधिकृत वेबसाईटवर जाऊन नोंदणी करावी.
- आवश्यक माहिती भरून ऑनलाईन अर्ज सादर करावा.
- आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी.
- अर्जाची स्थिती वेळोवेळी तपासावी.
- अर्ज मंजूर झाल्यानंतर बँक खात्यात रक्कम जमा होईल.
याशिवाय महिला जवळच्या सेवा केंद्र किंवा ग्रामपंचायत कार्यालयातही जाऊन अर्ज करू शकतात. तेथील कर्मचारी त्यांना अर्ज भरण्यास मदत करतील.
आतापर्यंतची प्रगती
गेल्या वर्षी जुलैपासून लाडकी बहीण योजनेची अंमलबजावणी सुरू झाली आहे. आतापर्यंत राज्यातील लाखो महिलांना या योजनेचा लाभ मिळाला आहे. एकूण ९ हप्ते लाभार्थी महिलांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात आले आहेत. प्रत्येक हप्त्यात १,५०० रुपये या प्रमाणे ही रक्कम देण्यात आली आहे.
योजनेच्या अंमलबजावणीतील काही अडचणींमुळे काही महिलांना हप्ते मिळण्यात विलंब झाला असला तरी, सरकारने सर्व पात्र महिलांना लाभ मिळेल याची खात्री दिली आहे. जे अर्ज प्रलंबित आहेत त्यांची तपासणी सुरू आहे आणि लवकरच त्याबाबत निर्णय घेतला जाईल.
२,१०० रुपयांची रक्कम कधी मिळणार?
महायुतीने निवडणुकीदरम्यान आश्वासन दिले होते की, ते सत्तेत आल्यानंतर लाडकी बहीण योजनेंतर्गत मिळणारी रक्कम २,१०० रुपये करतील. परंतु अद्याप या आश्वासनाची पूर्तता झालेली नाही. अर्थमंत्री अजित पवार यांच्या म्हणण्यानुसार, राज्याची आर्थिक परिस्थिती सुधारल्यानंतरच ही वाढीव रक्कम देण्यात येईल.
याचा अर्थ असा की, सध्याच्या परिस्थितीत लाभार्थी महिलांना १,५०० रुपयेच मिळत राहतील. २,१०० रुपये कधीपासून मिळतील याबाबत अद्याप कोणतीही निश्चित तारीख किंवा कालमर्यादा सांगण्यात आलेली नाही. महिलांना अद्याप प्रतीक्षा करावी लागणार आहे.
सरकारची भूमिका
महायुती सरकारने अद्याप वाढीव रकमेबाबत निर्णय न घेतल्याने त्यांच्यावर आश्वासन पूर्ण न करण्याचा आरोप होत आहे. विरोधी पक्षांकडून याबाबत टीका होत आहे. परंतु सरकारचे म्हणणे आहे की, त्यांनी २,१०० रुपये देण्यास नकार दिलेला नाही, केवळ आर्थिक परिस्थितीमुळे विलंब होत आहे.
अजित पवार यांनी स्पष्ट केले आहे की, शेतकरी कर्जमाफीसारख्या इतर महत्त्वाच्या योजनांसाठीही माहिती गोळा करण्याचे काम सुरू आहे. त्याचप्रमाणे धान उत्पादक शेतकऱ्यांना प्रति हेक्टर २० हजार रुपये देण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. या सर्व योजनांना प्राधान्य देऊनही लाडकी बहीण योजनेकडे लक्ष दिले जाईल असे त्यांनी सांगितले आहे.
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्रातील महिलांच्या आर्थिक सबलीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे लाखो महिलांना आर्थिक मदत मिळत आहे. निवडणुकीदरम्यान महायुतीने दिलेल्या २,१०० रुपयांच्या आश्वासनाची पूर्तता अद्याप झालेली नसली तरी, सरकारने त्यास नकार दिलेला नाही.
राज्याची आर्थिक परिस्थिती सुधारल्यानंतर वाढीव रक्कम देण्यात येईल असे अर्थमंत्र्यांनी स्पष्ट केले आहे. त्यामुळे लाभार्थी महिलांना अद्याप काही काळ प्रतीक्षा करावी लागणार आहे. दरम्यान, पात्र महिलांनी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज केलेला नसेल तर, त्यांनी लवकरात लवकर अर्ज करून योजनेचा लाभ घ्यावा. सरकारकडून वाढीव रकमेबाबत लवकरच निर्णय होईल अशी अपेक्षा आहे.
